تالاب فریدونکنار

شهرستان فریدونکنار که همانند نگینی در قلب مازندران می درخشد یکی از پرجاذبه ترین مناطق این استان به شمار می رود که دیدنی های بسیاری را در خود جای داده است. این منطقه سرسبز پر از سرسبزی و شگفتی است که یکی از این شگفتی ها را می توان تالاب فریدونکنار یا دامگاه پرندگان معرفی کرد. این تالاب یکی از جاذبه های توریستی منحصر به فرد فریدونکنار است و زیبایی های حیات وحش را برای شما عزیزان به نمایش می گذارد. درواقع فریدونکنار به دلیل دارا بودن موقعیت جغرافیایی خاص و آب و هوایی بی نظیر، از خاک حاصلخیزی نیز برخوردار می باشد که باعث پیدایش شالیزارهای زیبا و تالاب زیبای فریدونکنار شده است. در ادامه از این مقاله از باباسفر ارتباط این تالاب با شالیزار ها و ویژگی های اصلی تالاب فریدونکنار را برای شما عزیزان توضیح داده و مسیرهای دسترسی به آن را شرح داده ایم.

تالاب فریدونکنار کجاست و مسیرهای دسترسی به آن

برکه فریدونکنار یکی از 22 تالاب شناخته شده در کره زمین است که به ثبت ملی رسیده و از نظر تنوع پوشش گیاهی و جانوری حرف اول را می زند. این تالاب که یکی از بزرگ ترین تالاب های ایران به شمار می رود، در جنوب شرقی شهر فریدونکنار واقع شده و زیستگاه ارزشمندی برای انواع گونه های جانوری و به خصوص پرندگان مهاجر محسوب می شود. اگر می خواهید به این تالاب زیبا بروید ابتدا باید خود را به شهر زیبای فریدونکنار رسانده و به سمت جنوب شرقی این منطقه حرکت کنید. وسعت تالاب به قدری زیاد است که در هنگام مواجهه با آن سریعا متوجه خواهید شد. بهترین مسیرها برای رفتن به تالاب فریدونکنار جاده های سرخرود، اجاکسر و گاز هستند.

آدرس تالاب فریدونکنار: مازندران، جنوب شرقی فریدون‌کنار

معرفی تالاب فریدونکنار

تالاب زیبای فریدونکنار که به آن دامگاه پرندگان نیز گفته می شود یکی از غنی ترین تالاب های خطه شمالی کشور عزیزمان ایران است که با وسعتی بالغ بر 5400 هکتار بسیاری از گونه های خاص جانوری و گیاهی را در خود جای می دهد. با اینحال علت اصلی محبوبیت برکه فریدونکنار به پرندگان مهاجری است که در فصل زمستان به این منطقه سفر کرده و صحنه ای خیره کننده را ایجاد می کنند. این مجموعه تالاب بین المللی در جنوب شرقی فریدونکنار جا خوش کرده است و ارتفاع آن حدود 23 متر پایین تر از سطح دریا می باشد. از آنجاکه تالاب فریدونکنار زیستگاه بسیاری از پرندگان مهاجر و موجودات آبزی است مکانی عالی برای پرنده نگری محسوب می شود و علاوه بر ارزش اقتصادی که برای اهالی این منطقه دارد، از جنبه توریستی بالایی نیز برخوردار می باشد. به دلیل مهاجرت پرندگان مهاجر خاص و گونه های آبزی که در این تالاب زندگی می کنند، سازمان محیط زیست تعدادی نگهبان را برای حفاظت از این منطقه قرار داده است تا امنیت تالاب فریدونکنار را برقرار کنند. درواقع اگر می خواهید به یکی از زیباترین و محبوب ترین جاهای دیدنی فریدونکنار سفر کنید تالاب فریدونکنار می تواند خاطره خوشی از سفر را برای شما گردشگران عزیز به همراه داشته باشد.

آشنایی با شالیزارهای فریدونکنار

اگر می خواهید با تالاب زیبای فریدونکنار بیشتر آشنا شوید ابتدا باید در مورد شالیزارهای این منطقه اطلاعاتی به دست بیاورید. چراکه این تالاب درواقع همان شالیزارهایی است که مردمان محلی در فصل تابستان به کاشت و برداشت برنج در این زمین ها می پردازند. جالب است بدانید این شالیزار ها در هر فصل از کاربری متفاوتی برخوردار می باشند. شالیزارهای فریدونکنار در نیمه اول سال که هوا گرم تر است برای کاشت برنج مورد استفاده قرار می گیرند و در نیمه دوم سال و زمانیکه برداشت برنج به اتمام رسید، به تالاب مصنوعی تبدیل می شوند که برای پرندگان مهاجر تعبیه می شود. به همین ترتیب شالیزارهایی که برای کاشت و برداشت برنج مرغوب شمالی مورد استفاده قرار می گرفتند باری دیگر با فرا رسیدن فصل سرما به مجموعه تالاب تماشایی فریدونکنار تبدیل شده و راهی متفاوت را برای امرار معاش پیشه روی مردم بومی این منطقه می گذارند. شایان ذکر است برکه فریدونکنار در فصول بهار و تابستان کم آب و در فصل زمستان به دلیل بارندگی های رگباری بسیار پر آب می شود. اما چرا به این تالاب دامگاه پرندگان گفته می شود؟ این سوالی است که در بخش بعدی می خواهیم به پاسخ آن بپردازیم.

 دامگاه پرندگان

همانطور که می دانید دامگاه به مکانی گفته می شود که در آن صیادان به واسطه روش های سنتی و یا مدرن به صید پرندگان وحشی مشغول می شوند. در تالاب شهر فریدونکنار نیز چندین دامگاه تعبیه شده است که شکارچیان برای به دام انداختن پرندگان وحشی از آن ها بهره می برند. درواقع با فرا رسیدن فصل زمستان و پر آب شدن شالیزارهایی که به تالاب فریدونکنار تبدیل می شوند صیادان در مناطق خاصی که به آن ها دامگاه پرندگان گفته می شود به شکار پرندگان مهاجر مشغول می شوند. از جمله این مناطق می توان به سرخرود و ازباران اشاره کرد که توسط شالی کاران اداره شده و پرندگان شکاری بسیاری در این مناطق صید می شوند. این شالی کاران با روش های مختلفی به صید پرندگان مشغول می شوند که در ادامه برخی از آنها را نام برده ایم.

صید پرندگان با پرچین

در این روش صیادان ابتدا محیطی را به وسیله نی ایجاد می کنند که به آن ها پرچین گفته می شود. سپس اردک های تربیت شده ای در این پرچین ها قرار می گیرند تا پرندگان شکاری را به سوی خود جذب کرده و باعث به دام انداختن آنها می شوند. سپس پرندگانی که به سمت اردک ها می روند توسط تور های صیادان به دام افتاده و شکار می شوند. همین امر را می توان یکی از دلایل کم شدن پرندگان مهاجر این منطقه دانست. چراکه در گذشته بیش از میلیون ها پرنده مهاجر در تالاب وسیع فریدونکنار مشاهده می شد که امروزه رو به کم شدن است. اما با اینحال بسیاری از صیادان در فصل زمستان با تله گذاشتن با روش های سنتی و پیشرفته به شکار پرندگان مهاجر در دامگاه های فریدونکنار می پردازند.

دوما یا دامگاه

روش دوما یا دامگاه را می توان کمی پیچیده تر از روش صید از طریق پرچین ها دانست. چراکه اجرایی کردن این روش نیازمند دانش سنتی ساخت و بازسازی به صورت سالانه می باشد. دوما یا دامگاه به این شکل است که مکان های موقتی که در میان محلیان با نام « دوما چال» شناخته می شود، در بخشی از شالیزارهای فریدونکنار یا همان تالاب ساخته می شود. سپس در این دوماچال ها تونلی از نی ساخته می شود که به آن ها « کرس » گفته می شود. جالب است بدانید هر 300 واحد دامگاه در این روش، حدود 1500 تا 4000 متر مربع احتساب می شود. در هر یک از این دوماچال ها حدود 3 الی 4 اردک تربیت شده قرار می گیرد تا غاز های وحشی و یا سایر پرندگان مهاجر را به سمت خود جذب کرده و با خود به تونل ها یا پالی لم ها که محل مورد نظر صیادان است بکشانند. سپس پرندگان توسط تورهایی که از قبل توسط شالی کاران در این بخش قرار داده شده شکار می شوند و عملیات صید به اتمام می رسد.

کشل کلبه

دقیقا در نزدیکی دامگاه پرندگان مکانی به نام کشل کلبه قرار دارد که برای استراحت دامگاه قرار داده شده است. این مکان دارای یک پنجره چوبی یا آهنی است که بر روی در ورودی قرار گرفته و برای جلوگیری از فرار پرندگان صید شده طراحی شده است. این روش از شکار از زمان طلوع آفتاب شروع شده و تا غروب ادامه دارد. جالب است بدانید کشل کلبه تنها نوع دامگاهی در ایران می باشد که به صورت ارثی از نسلی به نسل دیگر منتقل شده است. همچنین برکه فریدونکنار تنها پناهگاهی است که پرندگان مهاجر می توانند از آن استفاده کنند.

گونه های گیاهی و جانوری تالاب فریدونکنار

به دلیل ویژگی های خاصی که در تالاب مصنوعی فریدونکنار وجود دارد این منطقه تنها زیستگاه پرندگان مهاجر محسوب می شود. درواقع علت اصلی حجم زیاد پرندگان در تالاب منطقه فریدونکنار خشک شدن بیش از 80 درصد تالاب های کشور و از بین رفتن آن ها است که همین امر این تالاب را به تنها منطقه قابل استفاده برای پرندگان تبدیل کرده است. بیشتر پرندگانی که به تالاب بزرگ فریدونکنار می آیند از مناطق سردسیری مانند روسیه به این تالاب زیبا مهاجرت می کنند. یکی از خاص ترین این پرندگان را می توان درنا سیبری معرفی کرد که یکی از گونه های رو به انقراض بوده و اهمیت زیادی میان پرندگانی که به این تالاب سفر می کنند دارد. این پرنده اولین بار در دهه ۵۰ در تالاب فریدونکنار مشاهده شد که حدود 18 درنای سیبری به برکه فریدونکنار سفر کرده بودند. این پرنده زیبا که یکی از مهم ترین گونه های جانوری تالاب فریدونکنار محسوب می شود دارای پاهای قرمز و منقار سیاه است که در کنار پرهای سفید آن زیبایی خیره کننده ای را به وجود آورده اند. اما باید بگوییم به غیر از این پرنده دلربا گونه های دیگری از جانوران و گیاهان در منطقه تالاب فریدونکنار زندگی می کنند که برای بازدید می توانند جالب باشند. از جمله این گونه های خاص می توان به آبزیان، پستانداران و دوزیستان و همچنین پرندگان اشاره کرد که هر یک بخشی از زیبایی تالاب فریدون کنار را تشکیل می دهند.

گونه های جانوری

گونه های جانوری آبندان فریدونکنار را می توان به سه دسته آبزیان، پستانداران و دو زیستان و پرندگان تقسیم کرد. طبق آخرین بررسی ها حدود ۱۰ گونه مختلف ماهی در این تالاب زندگی می کند که مهم ترین آن ها ماهی شاه کولی، سیاه ماهی، لای ماهی، گامبوزیا، کپور و کاراس می باشند. همچنین از گونه های دوزیست و پستانداران این منطقه می توان به راسو، شغال، شنگ، لاک پشت، قورباغه و مار اشاره کرد. از سوی دیگر سالانه بیش از 120 هزار پرنده مهاجر که از گونه های خاص و مختلفی هستند به تالاب شهر فریدونکنار می آیند تا زمستان را در این منطقه سپری کنند. برخی از پرندگان مهم تالاب فریدونکنار درنای سیبری، کشیم، آنقوت، پلیکان، تنجه، مرغابی و قو هستند که زیبایی بی حد و مرزی را به همراه خود به این تالاب می آورند. لازم به ذکر است پرندگان زیبای دیگری همچون اگرت سفید، باکلان، قره غاز، عقاب دریایی، طرلان، مرغ سقا، دم جنبانک، سینه سرخ، شاهین و بسیاری از پرندگان خاص دیگر نیز در این منطقه مشاهده می شوند.

گونه های گیاهی

حدود 248 گونه گیاه آوندی در تالاب منحصر به فرد فریدونکنار به ثبت رسیده است که شامل حبوبات، گل سرخ، کاسنی، گندمیان و غیره می شوند. همچنین گیاهان آبزی بسیاری در این منطقه رشد می کنند که از جمله آن ها می توان به گیاهان جنگلی و گیاهان خاصی اشاره کرد که تنها در این تالاب می روسند. اگر به اطراف این تالاب دقت کنید می توانید درختان زیبای زبان گنجشک، بید، داغداغان و شمشاد را نیز مشاهده کنید که طبیعت بکری را به این تالاب بخشیده اند. در کل تالاب شهر فریدونکنار را می توان یک منطقه سرسبز و زیبا دانست که از طبیعتی مثال زدنی برخوردار بوده و حیات وحش شگفت انگیزی را به رخ جهانیان می کشد.

خطرات پیش روی پرندگان در تالاب فریدونکنار

همانطور که متوجه شدید تالاب فریدونکنار به واسطه داشتن شرایط اقلیمی خاص و دارا بودن انواع بیشماری از گونه های جانوری و گیاهی مورد توجه صیادان بسیاری قرار گرفته است. این تالاب جزو ۲۲ تالاب شناخته شده در کره زمین قرار دارد که به ثبت ملی رسیده است. با آنکه این تالاب جزو مناطق حفاظت شده قرار دارد، اما با اینحال اداره این مکان توسط مالکان شخصی انجام یم شود و سازمان محیط زیست نمی تواند در حفاظت از آن قدم های بزرگ بردارد. از آنجاکه پرندگان خاصی به این تالاب مهاجرت می کنند و از قیمت بالایی در بازار برخوردار می باشند شکارچیان بسیاری برای به دام انداختن این پرندگان دامگاه های متعدد در این تالاب برپا می کنند. طبق آخرین آمار رسمی سالانه بیش از 1 میلیون پرنده مهاجر توسط این صیادان شکار شده و در بازار به فروش می رسند که همین امر باعث انقراض برخی از گونه های پرنده منحصر به فرد شده است. به دلیل استفاده مخرب از تالاب امکان از بین رفتن و خشک شدن این تالاب وجود دارد که چندین عامل اصلی در این امر نقش دارند. در ادامه خطرات پیش روی پرندگان در تالاب شهر فریدونکنار را برای شما عزیزان شرح داده ایم.

تاکسیدرمی پرندگان

یکی دیگر از عواملی که به انقراض پرندگان برکه فریدونکنار دامن می زند تاکسیدرمی برخی از گونه های پرندگان این منطقه است. تاکسیدرمی به روشی اطلاق دارد که موجب از بین رفتن برخی از پرندگان زیبای فریدونکنار می شود. در این روش پرندگانی که عمر مفید خود را گذرانده اند به شکل تاکسیدرمی نگهداری می شوند. در این روش پرندگان شکار می شوند و با هدف جلوگیری از آسیب به بدن آن ها، پرندگان به وسیله گاز خفه می شوند. متاسفانه در این روش که بسیار دردناک است پرندگانی همچون سیاه چشم و شاهین به صورت نیمه زنده یا تاکسیدرمی در بازار با قیمت بالایی به فروش می رسند و بسیاری از صیادان از این روش نا سالم به کسب درآمد می پردازند. همچنین در روش تاکسیدرمی برخی از پرندگان به صورت نیمه زنده به باغ پرندگان منتقل می شوند.

گونه‌ های در حال انقراض

متاسفانه به دلیل آسیب های مخربی که در بالا ذکر شد بسیاری از گونه های پرنده منحصر به فرد در حال انقراض هستند. از جمله این پرندگان نادر می توان به درنای سیبری، عروس ‌غاز، غاز سینه سرخ، عقاب تالابی بزرگ، غاز پیشانی سفید، خروس کولی، قوی فریادکش، اردک بلوطی، قوی گنگ و غاز زرد اشاره کرد که از مخلوقات زیبای خداوند هستند. همچنین برخی دیگر از پرندگان زیبایی که به تالاب فریدونکنار می آیند و رو به انقراض هستند می توان به اردک مرمری، طاووسک، اکراس، پلیکان خاکستری، پاشلک و تنجه اشاره کرد.

نکات مهم برای رفتن به تالاب فریدونکنار

اگر می خواهید به تالاب فریدونکنار سفر کنید باید بدانید که در این منطقه امکانات رفاهی مناسبی وجود نداشته و مجموعه فاقد سرویس بهداشتی یا اقامتگاه های شبانه می باشد. همچنین در این منطقه بوفه، رستوران یا کافه ای مشاهده نمی شود و برای فراهم کردن مایحتاج اولیه حتما پیش از رفتن و بازدید از تالاب مواد خوراکی مورد نظر خود را تهیه کنید. همچنین به یاد داشته باشید که عمق برکه فریدونکنار حدود 2 متر است که این عمق در زمستان ها به حداکثار خود می رسد. از همین روی در طول سفر خود به آبندان فریدونکنار حتما لباس مناسب و چکمه های بلند را به همراه خود داشته باشید تا بازدید از این منطقه دشوار نباشد.

بهترین زمان بازدید از تالاب فریدونکنار

در کل فریدونکنار یکی از شهرهای خوش آب و هوای استان مازندران است که در هر فصلی از زیبایی های خاص خود برخوردار بوده و سرسبزی بی نهایتی را پیشه روی چشم بینندگان قرار می دهد. اما از آنجاکه یکی از مشهورترین تفریحات تالاب فریدونکنار پرنده نگری است ماه‌ های آبان و آذر از بهترین زمان بازدید از تالاب فریدونکنار یا دامگاه پرندگان به شمار می روند. چراکه در این فصل کشت برنج به اتمام رسیده و شالیزار ها به تالاب فریدونکنار تبدیل می شوند. سپس بیش از هزاران گونه پرنده خاص به این تالاب سفر می کنند که صحنه ای رویایی را به شما عزیزان هدیه می دهند. از همین روی می توان گفت ماه های آبان و آذر بهترین زمان پرنده نگری در تالاب فریدونکنار هستند. اما اگر علاقه مند هستید شالیزارهای سرسبز و جذاب فریدونکنار را تماشا کنید می توانید در نیمه اول سال به این منطقه سفر کرده و عطر و بوی خوش برنج که با بوی طبیعت بکر فریدونکنار تلفیق شده است را استشمام کنید.

رزرو ویلا در فریدونکنار

بدیهی است که فریدونکنار یکی از بزرگ ترین شهرهای توریستی استان مازندران محسوب می شود که برای سفر به خطه شمالی کشور یک گزینه عالی به شمار می رود. اگر شما نیز می خواهید به بازدید از جاهای دیدنی فریدونکنار که تالاب فریدونکنار تنها یکی از آن ها است بروید، باید اقامتگاهی امن و زیبا را در اختیار داشته باشید تا از سفر خود به این منطقه منحصر به فرد لذت ببرید. سفر به فریدونکنار به دلیل مسافت طولانی که شامل می شود به صورت یک روزه امکان پذیر نیست و تالاب فریدونکنار نیز فاقد اقامتگاه شبانه می باشد. از همین روی اگر شما نیز تمایل به بازدید از این جاذبه شگفت انگیز و گشت و گذار در فریدونکنار را دارید می توانید با اجاره ویلا در فریدونکنار از ویژگی های خاص این اقامتگاه ها بهره مند شده و سفری خوش را تجربه کنید. تیم مجرب باباسفر برخی از بهترین و مقرون به صرفه ترین ویلاها و سوئیت های فریدونکنار را برای شما عزیزان گردهم آورده است که می توانید با رزرو یکی از آنها از پشتیبانی 24 ساعته بهره مند شده و یک سفر خاطره انگیز را برای خود و دوستان تان به ارمغان بیاورید.