خانه مردم شناسی بومیان کیش

خانه مردم شناسی بومیان کیش از جمله قدیمی ترین سازه هایی است که در این جزیره وجود دارد و قدمتش هم به بیش از 200 سال پیش می رسد و این خانه از معدود نقاط دیدنی جزیره است که شما را با فرهنگ گذشته مردم کیش بیشتر آشنا می کند. قبل از اینکه بخواهی به کیش سفر کنید و خانه مردم شناسی بومیان را از نزدیک ببینید، تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید تا با این بنای تاریخی بیشتر آشنا شوید.

خانه مردم شناسی بومیان کیش کجاست؟

قبل از هر چیز، ابتدا ببینیم خانه مردم شناسی بومیان کیش در کجای جزیره قرار دارد. از نام این بنای تاریخی مشخص است که خانه بومیان کیش در بخش بومی نشین جزیره قرار دارد یعنی قسمت غربی کیش پس اگر بین جاهای دیدنی کیش تصمیم به بازدید از این خانه را داشتید، باید از بخش توریستی جزیره که در شرق کیش قرار دارد به سمت شمال غربی جزیره یعنی منطقه بومی نشین مراجعه کنید. خانه مردم شناسی بومیان کیش در منطقه سفین قرار دارد که به عبارتی، شمالی ترین منطقه کیش بوده و از طرفی، قدیمی ترین منطقه کیش هم شناخته می شود و تمامی خانه هایی که در سفین قرار دارند همچنان بافت قدیمی خود را حفظ کرده و حال و هوای دیگری را به گردشگران می بخشند.

راه های رسیدن به خانه مردم شناسی بومیان کیش

اگر با تور، اتوبوس، ون یا حتی تاکسی های کیش می خواهید به خانه مردم شناسی بومیان کیش برسید که هیچ، اما اگر برای تردد در نقاط مختلف جزیره و دسترسی به جاهای مخلتف قصد اجاره خودرو در کیش را دارید، دو مسیر برای رسیدن به خانه مردم شناسی بومیان از بخش توریستی کیش وجود دارد.

در قسمت توریستی جزیره کیش ابتدا می بایست به بخش غربی قسمت توریستی یعنی شهرک صدف مراجعه کنید. اگر در منطقه جنوبی بخش توریستی کیش هستید، از طریق خیابان حافظ به میدان فارس رسیده و در ضلع شمالی میدان وارد بزرگراه خلیج فارس شوید. اگر در بخش مرکزی و شمالی منطقه توریستی هستید، از طریق بلوار خلیج فارس، بلوار دانش و بلوار ساحل خود را به میدان امیرکبیر رسانده و در ضلع غربی میدان وارد بلوار تهران شوید تا در انتهای بلوار به میدان برسید و در ضلع غربی با استفاده از بلوار دلیران وارد بزرگراه خلیج فارس شوید.

در بزرگراه خلیج فارس به سمت شمال ابتدا به میدان ملل و در ادامه به میدان بی می رسید و در ضلع شمالی میدان بی در انتها به بلوار جاسک خواهید رسید. در بلوار جاسک با استفاده از اولین دوربرگردان وارد خیابان فرهنگ شوید، از طریق خیابان معلم به خیابان ناخدا رسیده و با استفاده از تابلو های راهنما به خانه مردم شناسی بومیان کیش دسترسی خواهید داشت. بطور کلی از بخش توریستی جزیره کیش تا خانه مردم شناسی بومیان کیش فاصله ای 12 کیلومتری در پیش قرار دارد و در زمان هایی که مسیر خلوت است و فاقد ترافیک های سنگین می باشد، یک ربع طول می کشد تا از بخش توریستی جزیره به خانه بومیان کیش رسید.

تاریخچه خانه مردم شناسی بومیان کیش

خانه مردم شناسی بومیان کیش یا همان موزه مردم شناسی کیش، یک خانه ای قدیمی و کاهگلی است که قدمتش به بیش از 200 سال پیش برمیگردد یعنی اوایل دوران حکومت قاجاریان. در آن زمان ها کیش چون یک جزیره در جنوب کشور بود، از مهم ترین مراکز تجاری در جنوب کشور به شمار میرود و ارزش بسیار بالایی در زمینه تجارت داشت چراکه بیشتر کشتی ها و لنج ها کیش را به عنوان مقصد انتخاب می کردند. حدود 200 سال پیش که اکثر ساکنان جزیره عرب بودند و تمام قسمت کیش هم عرب نشین بود، بخاطر اسکله ها و شرایط ساحل، بخش شمالی کیش مهم ترین قسمت جزیره بود که با نام سفین شناخته می شود و همانطور هم که می دانیم، سفین قدیمی ترین منطقه در کیش است و همچنان بسیاری از خانه های این منطقه بافت قدیمی دارند.

80 سال پیش در کیش فرد بسیار ثروتمند و هنرمند بود با نام حاج عبدالله که بین اهالی منطقه از جایگاه و احترام بالایی برخوردار بود. با اینکه گفته می شود او یک فرد هنرمند بود و تقریباً همه کاری از دستش بر می آمد اما شغل اصلی او تجارت بود و ایشان در آن زمان یکی از بزرگترین تاجران مروارید در جهان شناخته میشد و می دانیم که مروارید بسیار باارزش و گران قیمت است. همچنین در کنار تجارت مروارید، ایشان بزرگترین لنج بادبانی جهان را هم در اختیار داشتند که باعث مشهور شدنش شده بود. خانه مردم شناسی بومیان کیش درواقع خانه ای است که متعلق به اجداد حاج عبدالله بن شاهین بوده و نسل به نسل گذشته تا به ایشان رسیده.

ساخت خانه مردم شناسی بومیان کیش

200 سال پیش، خبری از تکنولوژی، خانه های آهنی، بتنی و غیره نبود و تمامی خانه ها از خشت و کاهگل ساخته میشدند اما با توجه با موقعیت خانه و هزینه ای که صرف ساخت آن انجام میشد، از مصالح دیگری هم برای ساخت خانه استفاده میگردید. خانه مردم شناسی بومیان کیش اما، در کنار ملات ساروج و گل از مصالح دیگری هم استفاده کرده که شاید دانستن آن ها خالی از لطف نبوده و حتی برای بسیاری از مردم هم جالب باشد. در ادامه قرار است نگاهی به مواد سازنده خانه مردم شناسی بومیان کیش بیاندازیم.

چندل: چندل درواقع یک ترکه از چوب گرد است که بسیار محکم هم می باشد. بومی های کیش در آن زمان چندل را از مناطق شرقی آفریقا به کیش می آوردند و برای ساخت خانه ها از آن ها استفاده می کردند و عمده استفاده از چندل برای سقف خانه ها بود و در خانه بومیان کیش برای سقف تمامی اتاق ها از چندل استفاده شده البته در کنار سقف خانه ها، سایبان ها هم از چندل ساخته شده اند.

ساروج: تقریباً همه با ملات ساروج آشنا هستند و کمتر کسی پیدا می شود که درخصوص کسب اطلاعات درباره بناهای قدیمی با نام ملات ساروج مواجه نشده باشد. ملات ساروج درواقع ملات بومی کیش محسوب می شود و صفر تا صد تهیه آن در خود جزیره توسط بومی های انجام می شود و از استحکام فوق العاده ای حداقل در زمان خود برخوردار بوده. ملات ساروج از ماسه، آهک، رس و مرجان تهیه می شود اما جالب است بدانید هزینه ای که برای تهیه ملات ساروج صرف می شود بسیار زیاد است و در گذشته ها تنها افراد ثروتمند از ملات ساروج برای خانه های خود استفاده می کردند. در خانه مردم شناسی بومیان کیش نیز برای بخش هایی از جمله اتاق شاه نشین، بیت العود که در ادامه معرفی خواهیم کرد، کف چندول ها، کف انبار خرما، حمام و حجله استفاده شده است.

یدع: یدع درواقع نسخه ارزان تر چندل است. بومی های کیش برای سقف خانه های خود اگر توانایی تهیه چندل ها را نداشتند از یدع برای سقف خانه ها استفاده می کردند. یدع درواقع همان تنه نخل ها شکسته است که به چهار قسمت مساوی به صورت افقی برش داده می شوند و در خانه مردم شناسی بومیان کیش نیز از یدع برای سقف آشپزخانه استفاده شده است.

دعن: یکی از پرکاربردترین یا به عبارتی، پرمصرف ترین مصالح برای ساخت خانه ها در جزیره کیش دعن است. بسیاری از بومی های کیش برای مسقف کردن خانه ها از دعن استفاده می کردند. دعن درواقع حاصل به هم بافتن شاخه های نخل است و در خانه مردم شناسی کیش نیز اغلب سقف اتاق ها با استفاده از دعن پوشانیده شده است. همچنین جالب است بدانید دعن کاربردهای دیگری هم دارد و از آن برای ساخت تخت خواب تابستانی یا همان سیم، مظله یا همان سایبان و عریش یا همان اتاق تابستانی نیز استفاده میشده.

گل: گلی که در جزیره کیش برای ساخت خانه ها استفاده میشده با گلی که میشناسیم تفاوت های بسیاری دارد. گل درواقع اصلی ترین ملات برای ساخت خانه در گذشته های کیش بوده و این گل که جای دارد گل بومی کیش نامید، تنها در برخی از نقاط جزیره کیش یافت می شود آن هم در مناطقی که گل و لای خاصل از بارندگی ته نشین می شود. بومی ها به این مناطق مطینه می گویند و بخاطر چسبندگی بالایی که دارد در ساخت بسیاری از خانه ها استفاده شده و در خانه بومیان کیش نیز از گل برای داخل اتاق ها استفاده شده است.

منگور: همانطور که میدانیم، چوب نی از مقاوت بالایی برخوردار است و بومی های کیش در گذشته از چوب های نیز حصیرهایی را می بافتند که مقاومت بالایی داشت اما بیشتر حصیرها از خارج جزیره تامین میشد و بخاطر هزینه بالایی که داشت، تنها ثروتمندان از منگور برای ساخت خانه های خود استفاده می کردند و ما در سقف چهار عدد از اتاق های خانه مردم شناسی بومیان کیش سقفی را میبینیم که با منگور پوشیده شده است.

سنگ مرجان: کلاً کیش یک جزیره مرجانی است و مرجان در هما جای این جزیره پیدا می شود. به همین دلیل، سنگ مرجان جزء اصلی ترین مواد ساخت خانه ها در گذشته بود و بومی ها ابتدا صخره های مرجانی را خرد می کردند و برای دیوار چینی از آن ها استفاده می کردند و در این خانه تاریخی نیز از سنگ مرجان دیوارهای تمامی اتاق ها و بخش های مخلتف خانه استفاده شده است.

از خانه شخصی تا مدرسه و موزه

 خانه مردم شناسی بومیان کیش تنها برای مدتی به عنوان سکونتگاه اجداد حاج عبدالله بن شاهین بوده چراکه بیشتر عمر این خانه، از موزه مردم شناسی کیش به عنوان مکتب خانه استفاده میشده برای همین هم هست که خانه بومیان کیش در بین اهالی منطقه از ارزش و جایگاه بالایی برخوردار است. قدیمی های منطقه سفین می گویند در گذشته ها، خانه بومیان کیش مهم ترین مکتب خانه و جایی برای یادگیری قرآن بوده هرچند به صورت رسمی خانه بومیان کیش مدرسه یا مکتبخانه نبوده اما بین بومی ها درواقع حکم مدرسه را داشته است.

خانه مردم شناسی بومیان کیش زمانی که نتیجه صاحب خانه یعنی محمد جاسم پور مالک آن بود با تصمیم ایشان قرار شد به یک اکوموزه تبدیل شود. محمد جاسم پور پایان نامه ای با عنوان اکوموزه و نقش آن در توسعه و گردشگری پایدار جزیره کیش را ارائه داده و تصمیم گرفته شد تا همکاری برخی از بومی های منطقه بخصوص جوانان و بازماندگان مرحوم خانه مردم شناسی بومیان کیش به موزه تبدیل شود.

در نهایت سال 1393 هجری شمسی، با هدف معرفی فرهنگ و آداب و رسوم، تاریخ و صنایع دستی بومی های کیش و در کنار آن ها، اشتغالزایی بومی های کیش در فروردین ماه از طرف سازمان منطقه آزاد کیش مجوز صادر شد و این خانه تاریخی به یک موزه و با عنوان موزه مردم شناسی بومیان کیش شروع به کار کرد تا سبک زندگی و فرهنگ بومی های منطقه در حدود 1 قرن گذشته را به نمایش بگذارد.

معرفی خانه مردم شناسی بومیان کیش

موزه مردم شناسی بومیان کیش با اینکه نزدیک به 200 سال قدمت دارد اما در سال 1393 بعد از اینکه مجوز های لازم را کسب کرد، مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت هرچند همچنان حال و هوای قدیم ها را دارد. این خانه تاریخی در زمینی به وسعت 1200 متر مربع قرار دارد و همانند خانه های قدیمی، یک حیاط بزرگ در وسط زمین واقع شده و اتاق ها و بخش های مختلف خانه در اطراف حیاط قرار دارند. بطور کلی 15 اتاق در خانه بومیان کیش هست و هر اتاق هم مشخصات و کاربرد خاص خودش را دارد.

خانه مردم شناسی بومیان کیش در نگاه اول شاید تنها یک خانه بزرگ متعلق به یک خانواده ثروتمند باشد و گردشگرانی که تمایل با خانه های تاریخی ندارند، اینجا را کسل کننده میبینند اما وقتی کمی ریز بینانه تر به خانه نگاه می کنیم، جدا از معماری و مصالحی که برای ساخت آن استفاده شده، به خوبی متوجه می شویم بومی های کیش در گذشته چگونه زندگی می کردند. در این خانه کنار 15 اتاق، اسطبل برای نگهداری اسب ها مشاهده می شود، در حیاط خانه چاه آب به همراه کوزه بزرگ برای اینکه ببینید در گذشته چگونه از چاه آب را به بالا هدایت می کردند قرار داده شده و در کنار همه این موارد، فروشگاهی هم در انتهای موزه قبل از درب خروجی هست که کلی صنایع دستی عرضه می کند.

یک نکته مهم را هم به هیچ عنوان فراموش نکنید. زمانی که بازدید از خانه بومیان کیش تمام می شود و می خواهید از درب خروج خارج شوید، از شما با قهوه های محلی پذیرایی می شود. در واقع بومی های کیش نوعی قهوه دم آوری می کنند که مختص خود بومی های کیش است و در هیچ جای دیگری آن را پیدا نمی کنید. اگر از طرفداران پروپاقرص قهوه باشید، کافیست قهوه سرو شده در موزه مردم شناسی بومیان کیش را نوش جان کنید تا دیگر هیچ قهوه نتواند جای این قهوه را بگیرد چراکه در قوری های سنتی سرو می شود و مزه ای فوق العاده و متفاوت از سایر قهوه ها دارد.

بخش های خانه مردم شناسی بومیان کیش

همانطور که گفته شد، خانه مردم شناسی بومیان کیش دارای 15 اتاق و بخش های مختلف است. هر اتاق یک کاربرد دارد. خانه مردم شناسی بومیان کیش بطور کلی 3 بخش دارد که شامل اتاق ها، فضاهای عمومی و انبارها هستند. در ادامه می خواهیم به معرفی این بخش ها بپردازیم.

اتاق های موزه مردم شناسی بومیان کیش

آشپزخانه: همانطور که از نامش پیداست، آشپزخانه موزه مردم شناسی بومیان کیش جایی است که بومی ها در آنجا به پخت و پز غذا و انواع نان های محلی مشغول بودند. آشپزخانه در حیاط قرار دارد و هنگام ساخت آن و قرار دادن دیوارها، دریچه هایی را برای تهیه هوا نصب کردند تا دود از فضای خارج شود. آشپزخانه موزه مردم شناسی بومیان کیش با همان سبک قدیم مورد مرمت قرار گرفته و گردشگران در این بخش برنج ها و نشاسته هایی که برای 40 سال پیش هستند را می توانند مشاهده کنند. لازم به ذکر است خانه مردم شناسی بومیان کیش چون متعلق به یک تاجر بوده، برای آشپزخانه از دیوار استفاده کرده اما بومیانی که توانایی تهیه دیوار نداشتند، از دعن یا همان برگ هایی که از درخت خرما جمع آوری و بافته میشده برای آشپزخانه استفاده می کردند.

اتاق زمستانه: خانه بومیان کیش دارای دو اتاق با نام های اتاق تابستانه و زمستانه است. اتاق زمستانه در بخش حیاط مجلسی قرار دارد و هیچ پنجره و دریچه ای ندارد و مهمانان مرد در فصل زمستان از این اتاق استفاده می کردند. اتاق زمستانه دارای حمام اختصاصی است که به آن قطعیه گفته می شود و زمانی که وارد این اتاق می شوید، وسایل ها و ابزارهایی که بومی ها در 80 سال پیش برای نظافت استفاده می کردند را مشاهده خواهید کرد و نشان از اهمیت بالای پاکیزگی و نظافت در آن زمان ها بوده.

اتاق مهمان مردان: اتاق مهمان مردان را با نام اتاق تابستانه هم می شناسند اما یک اتاق تابستانه دیگر هم وجود دارد که در ادامه معرفی خواهیم کرد. اتاق مهمان مردان همانطور که از نامش پیداست، اتاق اختصاصی برای مهمانان مرد است و در این اتاق نحوه پذیرایی از مهمانان و ارزش و جایگاهی که مهمان در فرهنگ قدیمی بومی ها دارد را نشان می دهد. اتاق مهمان مردان در حیاط قرار دارد و مجهز به سایبانی از جنس عدن یا همان شاخه های به هم بافته شده درخت خرما است و دارای دریچه و بادگیر نیز می باشد. در گذشته، این اتاق برای صاحب خانه ارزش بالایی داشت و بعد از ظهر های تابستان از مهمانان در این اتاق پذیرایی ویژه میشد.

اتاق تابستانه (اتاق مصیف): اتاق تابستانه نسبت به سایر اتاق ها و بخش های خانه مردم شناسی بومیان کیش ظاهر و معماری متفاوتی دارد. این خانه روی سکویی واقع شده 1.5 متر بالاتر از سطح زمین قرار دارد، دارای دریچه های مختلف و بادگیر بوده و از طرفی، پشت به آفتاب هم قرار دارد برای همین اتاق تابستانه یا اتاق مصیف نام دارد. این اتاق طوری ساخته شده در فصل تابستان زمانی که دریچه ها باز می شود، وزش باد به سرعت اینجا را خنک می کند. لازم به ذکر است برای اینکه اتاق تابستانه یا اتاق مصیف در فصل زمستان هم قابل استفاده باشد، دریچه ها و بادگیرها را با گل، چوب و سنگ می پوشاندند تا سرما وارد اتاق نشود.

مکتب خانه (بیت الفروخ): پیش تر نیز گفتیم در قدیم ها، خانه مردم شناسی بومیان کیش درواقع حکم یک مدرسه و مکتب خانه را در منطقه سفین کیش داشته و برای همین هم در میان مردم از ارزش و احترام بالایی هم برخوردار بوده. در خانه بومیان کیش اتاقی هست که مکتب خانه نام دارد. اتاق مکتب خانه در بخش حیاط اندرونی واقع شده و اغلب دانش آموزان مکتبخانه نیز دختران و پسران زیر 10 سال بودند تا در کنار یادگیری قرآن، مهارت های زندگی و اجتماعی را هم آموزش ببینند. جالب است بدانید در فرهنگ قدیمی بومیان کیش، افرادی که قرآن را آموزش می دادند خانم بودند و به آن ها ملاهیه می گفتند. این قسمت که همان بیت الفروخ یا خانه پسران نام دارد برای بومی های کیش ارزش بالایی دارد چراکه کودکی آن ها را یادآور می شود.

اتاق مهمان زنان (بیت القهوه): در کنار اتاق مهمان برای آقایان، خانه مردم شناسی بومیان کیش دارای اتاق مهمان برای بانوان نیز هست. این اتاق برای پذیرایی از بانوان بوده و تمامی زنان از بخش های مختلف منطقه به این اتاق می آمدند تا به دور هم بنشینند و گفتگو کنند. همچنین در کنار گفتگو، برخی از بانوان مهمان نیز در این اتاق سکونت داشتند. لازم به ذکر است اتاقی در خانه بومیان کیش هست که به تهیه قهوه محلی و شیرینی و غیره اختصاص داده شده و اتاق مهمان زنان هم بخشی از این اتاق به شمار میرود برای همین، به این اتاق بیت القهوه نیز گفته می شود.

اتاق خواب: بخشی که اتاق خواب نام دارد درواقع اتاق صاحب خانه است و داخلش هم کلی وسیله قدیمی شامل اشیاء تزئینی، ظروف چینی، رادیو و تلویزیون عتیقه، آینه های کوچک و بزرگ و غیره مشاهده می شود. اینجا تا 40 سال پیش محل زندگی اعضای خانواده صاحب خانه بوده برای همین، در کنار این وسایل عتیقه مانند تلویزیون با قدمت بیش از 40 سال، یک تخت خواب چوبی دو نفره که گفته می شود 80 سل قدمت دارد و چند صندوق چوبی که آن ها هم بیش از 80 سال قدمت دارند هم مشاهده می شود. اتاق خواب جزء قدیمی ترین بخش های خانه بومیان کیش است و به دلیل اینکه اتاق اصلی صاحب خانه بوده، سقفی با ملات ساروج دارد و از استحکام بالایی برخوردار است و از طرفی، تنها اتاقی محسوب می شود که مجهز به حمام اختصاصی است.

حجله: وقتی نام حجله می آید، عروسی به ذهنمان خطور می کند. حجله درواقع جزء قدیمی ترین قسمت های خانه مردم شناسی کیش است و با کلی آینه کوچک و بزرگ و پارچه های رنگارنگ تزئین می شود. در فرهنگ گذشته بومیان کیش، عروس ها خود را در قسمت حجله آماده می کردند و بعد از مراسم عروسی، عروس و داماد به مدت یک ماه زندگی مشترک خود را در قسمت حجله سپری می کردند. گردشگران هنگام بازدید از خانه مردم شناسی بومیان کیش می توانند با برتن کردن لباس های محلی، وارد بخش حجله شده و کلی عکس یادگاری در محیطی رنگارنگ و زیبا ثبت کنند.

انبارهای خانه مردم شناسی بومیان کیش

انبار صید و شناورها: دو اتاق از میان تمامی اتاق ها و بخش های خانه مردم شناسی بومیان کیش که بزرگترین اتاق ها هم هستند به انبار صید و شناورها اختصاص داده شده است. دلیل این اتفاق به صاحب خانه یا عبدالله بن شاهین برمیگردد چراکه او در زمان حیاتش صاحب بزرگترین لنج بادبانی بود و برای صید مروارید هم به کشورهای مختلفی از جمله آفریقا و هند سفر می کرد برای همین، کلی ابزار برای صید، تجهیز کردن لنج، غواصی، ماهیگیری و غیره داشت و آن ها همگی در انبار صید و شناورها قرار می گرفتند.

انبار مواد غذایی (بخار العیش): بخار درواقع همان انبار در گویش بومی های کیش است و در بخار العیش، بومی ها مواد غذایی مهم مانند آرد، برنج، صندوق های حاوی ماهی خشک شده و غیره را نگهداری می کنند. جالب است بدانید در فرهنگ بومی های کیش، مردم اقتصاد خودمصرفی دارند و تمامی خانه ها می بایست مجهز به انبار یا همان بخار باشند تا بومی ها بتوانند مواد غذایی مورد نیاز برای یک سال را در آنجا نگهداری کنند.

انبار علوفه: در قدیم نه تنها بومی های کیش بلکه تمامی مردم در هر کجای زمین به فعالیت هایی همچون کشاورزی و دامداری مشغول بودند با همین، پرورش دام از اهمیت بالایی برخوردار بود بخصوص لبنیاتی که از گاو و گوسفند گرفته میشد. در گذشته، اکثر بومی های کیش در خانه های گاو و گوسفند نگهداری می کردند و در خانه مردم شناسی بومیان کیش هم چون گاو و گوسفند نگهداری میشد، اتاقی به عنوان انبار غذای دام و علوفه تعبیه شده بود.

انبار خرما (چندول): در موزه بومیان کیش انباری هست که با نام انبار خرما شناخته می شود و در این انبار نه تنها خرما نگهداری می شود بلکه جایی است که بومی ها شیره طبیعی خرما در آنجا به دست می آورند. گرفتن شیره خرما امری رایج در کیش و مناطق جنوبی است و قدمت آن در جزیره به بیش از 600 سال پیش می گردد. شیره خرما به وفور در هه جای جزیره مورد استفاده قرار می گرفت و به همین دلیل، چون در خانه مردم شناسی بومیان کیش همیشه مهمان مختلف می آمدند و از آن با شیره خرما پذیرایی میشد، دو انبار خرما در این خانه قرار دارد و در هر انبار هم چند صد کیلو خرما نگهداری میشد. همانطور که میدانیم، خرما زمانی که در معرض باد قرار می گیرد سریع خشک می شود و برای اینکه شیره خرما گرفته شود، اولاً کف انبار را با ملات ساروج پر کردند تا شیره به داخل زمین نفوذ نکند و کف را با شیبی ملایم ساختند تا شیره آرام آرام به خارج از انبار هدایت شود.

فضاهای عمومی خانه مردم شناسی بومیان کیش

حیاط اندرونی: بطور کلی، موزه مردم شناسی بومیان کیش دارای دو حیاط اصلی است با نام های حیاط اندرونی و حیاط مجلسی. حیاط اندرونی جایی است که به خانواده ها اختصاص داده شده و در آن زمان، افراد غریبه و نامحرم اجازه نداشتند وارد حیاط اندرونی شوند. حیاط دارای یک درب برای ورود خانواده ها است و یک چاه آب بزرگ هم در وسط حیات قرار دارد. همچنین بین اتاق هایی که پیش تر معرفی کردیم، اتاق های تابستانه، زمستانه، مکتب خانه، اتاق مهمان بانوان، آشپزخانه و انبار های علوفه و خرما در حیات اندرونی واقع شده اند.

باغچه منزل: نه تنها در خانه بومیان کیش که متعلق به عبدالله بن شاهین بوده، بلکه در تمامی خانه های قدیمی کیش، بخشی از حیاط به باغچه اختصاص داده میشد و نام باغچه منزل را برایش انتخاب می کردند. در خانه بومیان کیش اما، درختانی همچون انجیر، نخل، کنار، گاروم زنگی یا همان لوز کاشته شده و در کنارش هم ابزار ها و وسایلی که برای کشاورزی استفاده میشده در معرض نمایش قرار دارد. همچنین اینجا به غیر از یک حلقه چاه، زریبه نیز دارد که در سال 1393 مجددا احیا شده است. زریبه درواقع جایی است که از آن برای کاشت سبزیجات و صیفی جات استفاده می گردد. هنگام بازدید از باغچه منزل خانه بومیان کیش با نحوه آبیاری درختان و کشت محصولات به روش سنتی بومی های کیش آشنا خواهید شد.

حیاط مجلسی: حیاط اصلی دوم خانه مردم شناسی بومیان کیش حیاط مجلسی نام دارد و این حیاط درواقع جایی است که مهمان های مرد در آنجا حضور می یابند. همانند حیاط اندورنی، برای ورود مهمانان مرد به حیاط مجلسی یک درب اختصاصی تعبیه شده و انبار خرما، انبار صید و شناورها و اتاق های تابستانه و زمستانه نیز در این حیاط به همراه چاه آب نیز قرار دارد.

صید مروارید: اینکه عبدالله بن شاهین به عنوان مالک خانه مردم شناسی بومیان کیش در زمان حیاتش بزرگترین لنج بادبانی را در اختیار داشت و به تجارت مروارید و صید مشغول بود شاید برای بسیاری جالب باشد بدانند دریانوردی در زمان های قدیم کیش به چه صورت بوده. در این خانه بخشی هست با نام بخش دریایی و صید مروارید که تمام ابزارها و وسایل ماهیگیری شامل قرقره، طناب های لنج، تور و گرگورها را به نمایش گذاشته و چون صاحب خانه به تجارت مروارید هم مشغول بوده وسایلی برای اندازه گیری مروارید و صید آن نیز مشاهده می شود و لازم به ذکر است بسیاری از این وسایل نزدیک به بیش از 80 سال قدمت دارند.

تخت خواب تابستانه: زمانی که وارد حیاط خانه مردم شناسی بومیان کیش می شوید در وسط حیات یک تخت خواب چوبی را مشاهده می کنید که در ارتفاع 1.5 متری از سطح زمین قرار دارد. از این تخت خواب برای استراحت در شب های تابستان استفاده میشده و برای ساخت آن نیز از چوب های چندل و دعن یا همان شاخه های به هم بافته شده درخت خرما استفاده گردیده است. این تخت خواب دو سیم دارد و تنها یکی از آن ها و به سبک قدیمی مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته برای همین معمولاً کسی بر روی آن نمیشیند و بیشتر جنبه ظاهری دارد.

خدمات ارائه شده در خانه مردم شناس بومیان کیش

خانه مردم شناسی بومیان کیش یا موزه مردم شناسی کیش فراتر از یک خانه تاریخی برای بازدید است و در این بنای دیدنی امکانات و خدمات ویژه ای برای گردشگران در نظر گرفته شده که در ادامه به معرفی آن ها خواهیم پرداخت.

نان و شیرینی محلی: در خانه مردم شناسی بومیان کیش قسمتی وجود دارد که در حضور گردشگران انواع نان ها و شرینی های محلی تهیه و سرو می شود. نان هایی همچون خبز چباب، خبز، خبز تاوه، خبز بریزه، خبز خیر، خبر فلزین و خبز لس نان های محلی کیش و خبیصه، بلالیط، عصیده، جلاب، رنگینه، لگیمات، ساگو، عرریب، نشاء و خنفروش نیز شیرینی های محلی کیش هستند که برخی از آن ها در خانه بومیان کیش سرو می شود البته تنها در روزهای خلوت که گردشگران کمی از خانه بازدید می کنند.

عکسبرداری: بطور کلی نه تنها در خانه مردم شناسی بومیان کیش بلکه در بسیاری از جاهای دیدنی جزیره مانند شهر زیرزمینی کاریز و غیره، عکسبرداری با دوربین های حرفه ای ممنوع است چراکه این جاهای دیدنی مجهز به دوربین های حرفه ای برای عکسبرداری هستند و گردشگران می بایست هزینه پرداخت کنند تا از آن ها عکسبرداری شود. در خانه بومیان کیش نیز عکاسان حرفه ای حضور دارند که از شما با لباس های محلی در این خانه کلی عکس می گیرند و همانجا چاپ کرده و به شما تحویل می دهند.

نقش حنا: طراحی و نقش حنا کلاً رسمی بسیار زیبا و دوست داشتنی بین بومی های کیش و جنوب کشور است و همانطور که می دانیم، طراحی و نقش حنا بطور کلی از سنت های قدیمی کشورهایی همچون هند و پاکستان می باشد و همچنان هم در این کشور ها رایج است. در ایران نیز نقش حنا همچنان یک امر رایج بین خانواده ها بخصوص خانواده های سنتی است و برای عروس و داماد روزی در نظر می گیرند با نام جشن حنابندان و انواع نقش های حنا از جمله بوته، گل و غیره به سبک های هندی و عربی روی دست و پاهای عروس و داماد کشیده می شود. در خانه مردم شناسی بومیان کیش نیز بانوان هنرمندی حضور دارند که روی دستان گردشگران زیباترین نقش های حنا را طراحی می کنند و در نظر داشته باشید این امکان تنها برای بانوان وجود دارد چراکه هم هنرمندان خانم هستند و هم این کار در بیت القهوه صورت می گیرد که اتاق اختصاصی بانوان بوده و ورود آقایان به آنجا ممنوع است.

فروشگاه محصولات محلی: در بخش انتهایی موزه که می خواهید خارج شوید، در یک سمت میز پذیرایی قرار دارد که قهوه های محلی سرو می شود و در سمت دیگر، یک فروشگاه کوچک مشاهده می شود که کلی صنایع دستی و وسایل رنگارنگ و جذاب دارد و اگر به دنبال بهترین صنایع دستی هستید چه برای خودتان و چه به عنوان سوغاتی پیشنهاد می کنیم نگاهی به این غرفه بیاندازید.

بهترین زمان بازدید از خانه مردم شناسی بومیان کیش

بطور کلی بهترین زمان برای بازدید از خانه مردم شناسی کیش و کلاً سفر به این جزیره به شرایط آب و هوایی منطقه برمیگردد. همانطور که میدانیم، کیش در جنوب کشور و نزدیک به خط استوا قرار دارد و چون یک جزیره است، در روزهای تابستان هوایی بسیار گرم و شرجی دارد بطوریکه حتی برای چند دقیقه نمی توان از زیر کولرگازی هتل یا مرکز خرید خارج شد. فصل تابستان خلوت ترین و ارزان ترین زمان برای سفر به کیش و گشت و گذار بین جاهای دیدنی کیش است اما بخاطر شرایط آب و هوایی، کمتر کسی در تابستان به این منطقه سفر می کند. از طرفی، فصل بهار و پاییز یعنی از اوایل فروردین تا اوایل تیرماه و اواخر شهریور تا اواسط پاییز بهترین زمان برای سفر به کیش با توجه به شرایط آب و هوایی بوده و طبع آن، شلوغ ترین و گران ترین زمان سفر نیز خواهد بود.

شرایط بازدید از خانه خانه مردم شناسس بومیان کیش

اگر بین جاهای دیدنی کیش تصمیم به بازدید از خانه مردم شناسی بومیان کیش را داشتید، خوب است پیش از سفر یکسری نکات را در نظر داشته باشید.

برای برنامه ریزی گشت و گذار بین جاهای دیدنی کیش، می بایست بازدید از خانه مردم شناسی بومیان را به عصر موکول کرد چراکه ساعت کاری مجموعه همه روزه از ساعت 16 الی 21 است.

در انتهای بازدید از خانه بومیان کیش، حتماً قهوه های عربی که سرو می شود را امتحن کنید چراکه به گفته قهوه بازها، این قهوه با هر نوع قهوه ای که وجود دارد متفاوت بود و بسیار خوشمزه و بی نظیر است و گردشگرانی هستند که به پذیرایی قهوه در این خانه بی توجهی می کنند و طعم فوق العاده آن را از دست می دهند.

بازدید از خانه مردم شناسی بومیان کیش همانند بسیاری از جاهای دیدنی در این جزیره رایگان نیست و گردشگران می بایست هزینه ای را به ازای هر نفر به عنوان ورودی پرداخت کنند. این هزینه در سال 1401، 40هزار تومان بود.

اما یک نکته مهم در این خصوص وجود دارد. در بین تفریحات کیش و برنامه های جذابی که برای سفر و گشت و گذار در این جزیره وجود دارد، یک برنامه تفریحی ارائه شده با نام گشت یک روزه شهری و همه جا چه هتل ها و چه مکان هایی که تفریحات کیش را عرضه می کنند این برنامه را نیز دارند. در برنامه گشت یک روزه شهری یک ون به دنبال گردشگران می آید و در طول چند ساعت از جاهای معروف اطراف جزیره مانند کشتی یونانی، شهر زیرزمینی کاریز، درخت سبز کیش، خانه مردم شناسی بومیان و غیره بازدید می شود. هزینه ای که گردشگران برای گشت یک روزه شهری پرداخت می کنند درواقع هزینه ایاب و ذهاب است و برای ورود به جاهای دیدنی در نظر گرفته شده، گردشگران می بایست با هزینه جداگانه بلیط تهیه کنند اما لازم به ذکر است چون از طرف گشت شهری می خواهید بلیط تهیه کنید، قیمت بلیط نصف می شود.

جاهای دیدنی اطراف خانه مردم شناسی بومیان کیش

خانه مردم شناسی بومیان کیش در بخش شمالی جزیره و منطقه سفین قرار دارد. منطقه سفین فاصله ای 15 دقیقه ای تا بخش توریستی کیش دارد و اینجا منطقه ای بومی نشین است. همچنین با توجه به تاریخچه جزیره کیش، در گذشته های دور منطقه سفین اصلی ترین بخش جزیره بود و همه در آنجا زندگی می کردند و قدیمی ترین جاهای دیدنی کیش نیز در اینجا قرار دارد لذا در کنار خانه مردم شناسی بومیان کیش، یکسری مناطق تاریخی دیگر هم در منطقه سفین قرار دارد که بازدید از آن ها خالی از لطف نخواهد بود.

خانه تک بادگیر کیش: خانه تک بادگیر را می توان نسخه دیگر خانه مردم شناسی بومیان کیش نامید. این خانه متعلق به علی اکبر سعیدی کیشی است که اصالت کیشی دارد و مانند عبدالله بن شاهین، از تاجران مروارید در این منطقه بوده و ثروت زیادی هم داشته. ایشان یک خانه در کیش داشتند که امروزه با نام خانه تک بادگیر میشناسیم و شامل اتاق های مختلفی همچون اتاق سران، اتاق حجله، اتاق موزه و اتاق مکتبخانه یا خمان بیت الفروخ است. خانه تک بادگیر با بسیاری از جاهای دیدنی کیش فرق می کند و در گذشته، صفا و حال و هوای دیگری در آنجا حاکم بوده است. بطور کلی خانه تک بادگیر 13 اتاق دارد غرفه های مختلفی هم در اینجا هست که محصولاتی همچون محصولات صنایع دستی، دریایی، خوراکی های محلی، عطاری، بهداشتی، لباس های محلی و غیره را عرضه می کنند. فاصله خانه تک بادگیر تا خانه مردم شناسی بومیان کیش به 1.5 کیلومتر معادل 5 دقیقه می رسد.

شهر زیرزمینی کاریز: شهر زیرزمینی کاریز هنر بومی ها و ایرانیان را در بیش از 2500 سال پیش به نمایش می گذارد. یک فضایی بسیار بزرگ و پر از دالان های مختلف در زیر زمین است که سقفش پوشیده از مرجان و صدف بوده و سنگواره هایی دارد که قدمتشان بین 300 تا 600 میلیون سال تخمین زده شده است. شهر زیرزمینی کاریز کیش همیشه هوایش خنک است و در گذشته های دور، وظیفه تامین آب جزیره را بر عهده داشته و فناوری که در این شهر استفاده شده نسبت به اینکه 2500 سال از عمرش می گذرد در خور توجه است. فاصله شهر زیرزمینی کاریز تا خانه مردم شناسی بومیان کیش به 4.3 کیلومتر معادل 7 دقیقه می رسد.

شهر باستانی حریره: یکی از قدیمی ترین و باارزش ترین جاهای تاریخی کیش شهر باستانی حریره است که در نوار ساحلی قرار دارد و امروزه تنها ویرانه هایی از آن باقیمانده. حدود 1100 سال پیش، شهر باستانی حریره یکی از مهم ترین مناطق در جزیره کیش بود و به لطف خانه های اعیانی نشین، بسیاری از بناهایش معماری فوق العاده ای داشتند. این شهر برای سال های بسیاری از ارزش و اهمیت بالایی برخوردار بود و گفته می شود در دوران ایلخانیان و تیموریان حمام عمومی نیز در این شهر ساخته شده است هرچند خانه های اعیانی نشین دارای حمام اختصاصی بودند. فاصله شهر باستانی حریره تا موزه مردم شناسی بومیان کیش 3.7 کیلومتر معادل 7 دقیقه است.

درخت سبز کیش: درخت سبز تنها درخت 500 سال کیش است و جرأت می توان گفت باارزش ترین و مهم ترین درخت در این جزیره محسوب می شود. درخت سبز در یک پارک با امکانات و خدمات رفاهی مختلف قرار دارد و امکان ندارد کسی به کیش سفر کند و از این درخت عکس نگیرد چراکه درختی بسیار بزرگ و پر از شاخه می باشد. درخت سبز کیش میوه ای می دهد که با نام انجیر معابد شناخته می شود و این میوه در زمان بوداها، انجیر مقدسی محسوب میشد برای همین، درخت سبز را به عنوان درختی خوش یمن میشناسند لذا در گذشته های دور، مردم پارچه هایی رو روی شاخه های درخت گره می زدند تا آرزوهایشان برآورده شود اما امروزه حصاری دور درخت نصب شده تا از این اثر هنری طبیعت به خوبی حفاظت شود. فاصله درخت سبز تا موزه مردم شناسی کیش 4.2 کیلومتر معادل 7 دقیقه است.

آب انبار سنتی کیش: آب انبار کیش بنایی تاریخی مجهز به دو گنبد و 5 بادگیر است و در سطح جهانی هم از ارزش بالایی برخوردار می باشد چراکه اینجا توسط سازمان ملل متحد حفاظت می شود. آب انبار کیش شاید در نامش تصور کنید که جایی برای نگهداری آب است اما در گذشته های دور که خبری از دستگاه های تصفیه آب و غیره نبود، بومی های کیش بنایی را ساختند که به لطف بادگیرها هوای خنکی داشت و آب را همیشه خنک نگه میداشت و از طرفی، بخاطر مرجان هایی که در طول مسیر جریان آب قرار گرفته بود آبی تصفیه شده و قابل شرب ارائه می کرد لذا برای سال های بسیار آب انبار کیش در بین بومی ها بسیار باارزش بود. فاصله آب انبار کیش تا خانه مردم شناسی کیش 4.2 کیلومتر معادل 8 دقیقه است.

بازار عرب ها: بی شک بازار گردی و گشت و گذار بین بهترین مراکز خرید و پاساژ های کیش یکی از بی نظیرترین تفریحاتی است که گردشگران در این جزیره تجربه می کنند. یکی از بازار های معروف کیش بازار عرب ها نام دارد که در منطقه سفین و بومی نشین منطقه واقع شده است. بازار عرب ها شاید نسبت به بسیاری از بازار های کیش کوچک تر باشد و از مغازه های کمتر و به طبع آن، تنوع محصولات کمتری برخوردار باشد اما یکی از ارزان ترین مراکز خریدی است که در کیش پیدا می شود و بسیاری از محصولات ارائه شده در این بازار بخصوص لباس ها آنقدری ارزان است که خیلی ها از قیمت های باورنکردنی آن ها تعجب می کنند. فاصله بازار عرب ها تا خانه مردم شناسی بومیان کیش 850 متر معادل 3 دقیقه است و اگر در فصل خوش آب و هوا به این جزیره سفر کردید می توانید به صورت پیاده نیز این مسیر را طی کنید.

رزرو ویلا و اقامتگاه در کیش

در کنار هتل های بسیاری که در همه جای جزیره بخصوص بخش توریستی پیدا می شود، یکی از ارزان ترین و بهترین راه ها برای اقامت در کیش ویلاها و آپارتمان های مبله هستند که بخاطر قیمت های به مراتب کمتر از هتل ها توجهات گردشگران به سمت خود جلب کرده اند. ویلاها و آپارتمان های مبله شاید امکانات و خدمات ارائه شده توسط هتل ها را نداشته باشند اما اقامتگاه هایی دربست هستند و از طرفی، اگر با دوستان می خواهید به کیش سفر کنید بخاطر تقسیم هزینه ها، اجاره ویلا و آپارتمان در کیش می توانید تاثیر قابل توجهی روی کاهش هزینه های سفر داشته باشد. برای رزرو ویلا در کیش شهرک ها و مناطق معروفی در این جزیره وجود دارد مانند شهرک ساحلی، دامون و غیره که ویلاهای ساده و با حداقل امکانات رفاهی تا ویلاهای لوکس و پر از سرگرمی های مختلف ارائه می دهند و در سایت باباسفر می توانید بهترین ویلاهای کیش را با ارزان ترین قیمت ها رزرو کنید.